Afgelopen week verscheen er een leuk stuk in de groene Amsterdammer, dit werd gehouden met onze voorzitter Werner Klaassen. Werner die steeds meer een cult club van ZSC maakt, word ook wel de Pieter de Waard van Telstar genoemd.
Corona, er is in het nieuws geen ontkomen meer aan. Komende weken zoekt Kim van Keken naar de verhalen achter de mediastorm. In deel negen: hoe een kaalslag dreigt onder de kleine voetbalclubs.
Ook bier heeft maar een beperkte houdbaarheid. In een container op het terrein van de Twentse sportclub Overdinkel stonden zo’n 250 kratten stof te verzamelen. Zo eens in de zoveel tijd koopt de club zo’n bulkpartij. Dat scheelt al snel zo’n zes euro per krat en het bier gaat er doorgaans snel doorheen.
Toen brak corona uit en bleef de voetbalclub met al het bier (dat houdbaar is tot augustus) zitten. Het seizoen liep eerder af dan gedacht en dat betekende geen voetbal, geef feest en dus ook geen borrels meer. Om te voorkomen dat de bulkpartij een regelrechte strop zou worden, hield de club een paar uur ‘uitverkoop’ (ofwel: kratjes voor afhaaltarieven).
Iedereen kon kratjes kopen, in een coronaveilige kantine. ‘Wie meer dan vijf kratten bier bestelde, kreeg ze gratis bezorgd aan huis’, zegt secretaris Ruud Schoof van de sportclub. Ook het snoepgoed ging voor een gereduceerd tarief weg. Zo’n honderd kratten bleven erover, die nam de lokale supermarkt, tevens de hoofsponsor, over.
De amateurclubs knopen de eindjes aan elkaar sinds de coronacrisis in maart uitbrak. Met trouwe leden en creatieve besturen komen ze een heel eind. Maar voor de vele kleine clubs dreigt teloorgang als er na de zomer nog niet met publiek gevoetbald kan worden, meldt de Belangenorganisatie Amateur Voetbalverenigingen (BAV).
Uit een eigen enquête, onder driehonderd amateurvoetbalbesturen, blijkt dat achttien procent dan vreest voor het voortbestaan. Dat percentage is onder de kleine clubs (tot 250 leden) zelfs 29 procent. ‘Je praat dan over vijfhonderd amateurclubs die dreigen te verdwijnen’, zegt Ben van Olffen, voorzitter van de BAV.
Het zijn vooral de kantine-inkomsten die voor veel voetbalverenigingen van levensbelang zijn. ‘Het biertje, het broodje kroket en de frisdrank voor de jongeren.’ Die inkomsten zijn overal volledig weggevallen. ‘Vergeet niet dat de voetbalclub veel meer is dan alleen voetbal in kleinere gemeenten. De club is vaak onderdeel van het dorp, maatschappelijk onmisbaar eigenlijk.’
ZSC’62 is een spil voor de 1275 inwoners van het Zeeuwse Scharendijke. Sinterklaas komt bij de voetbalclub aan en de vereniging organiseert Koningsdag. ‘We houden klaverjasavonden voor de ouderen en er is bingo’, zegt voorzitter Werner Klaassen. Maar dat ligt nu allemaal stil. En onduidelijk is voor hoe lang nog.
De jeugd mag sinds begin mei weer spelen, maar alleen trainen en via strikte regels. Ouders mogen de kinderen alleen afzetten en ophalen, dus clubs hebben door heel Nederland een kiss & rideingericht. Snel de auto in of uit, want publiek en direct contact is verboden. De kantine blijft voorlopig dicht, dus ziet het er financieel slecht uit voor veel verenigingen.
Werner noemt die kantine de belangrijkste inkomstenbron van de club. Het eindfeest, dat de begroting dekt, is al afgelast. ‘Dat is altijd met een plaatselijke artiest, een barbecue met wat bier en fris en daar komt dan het hele dorp op af.’ Hij zet nu in op een beginfeest in september als het nieuwe voetbalseizoen weer begint. ‘Maar het is echt nog de vraag of de kantine dan wel open mag.’
De sponsors vormen die andere grote inkomstenbron, maar ook daar komt steeds minder geld vandaan. Deze Zeeuwse streek leeft vooral van het toerisme. ‘Onze sponsors zijn vaak horecagelegenheden en campings.’ Maar ook die worden hard door corona getroffen. ‘De een heeft nog wat vet op de botten en kan nog wat betalen, maar de ander kan het echt niet meer opbrengen volgend jaar.’
Tot nu toe hebben alle leden nog de contributie voor een verloren kwartaal van 1 april tot 1 juli – á dertig euro – betaald. Het volgende kwartaal willen ze ook betalen. ‘Dat zegt wel iets over de betrokkenheid die de leden bij de club voelen’, zegt Klaassen. ‘Kijk alleen maar naar het team waarin ook ik speel. De leden werken op de camping of in de horeca. Ze zijn vaak zzp’er en zagen alle opdrachten opdrogen. Die gasten hebben het echt niet breed en zijn toch zo begaan met de vereniging.’ Het zijn de kleine beetjes die helpen.
‘Normaal is de club er voor jullie, maar nu zijn jullie er even voor de club’, houdt voorzitter Jan Boender zijn leden van DWP (De Witte Peal) voor. De vereniging, met zo’n vierhonderd betalende leden, in Sintjohannesga (een dorp in De Friese Meren) staat er goed voor dankzij zeer trouwe sponsors. ‘We kunnen het wel een poosje volhouden, maar zien de reserves wel slinken.’ Want ook hier is de kantine ‘de kurk waarop de club drijft’.
Met de anderhalvemeterregel kunnen hier, mochten de sportkantines open mogen, net tien man in. Te weinig om echt omzet te draaien. Maar Boender, en zijn vrijwilligers, willen een ruimte buiten afzetten met linten zodat het publiek daar een drankje kan drinken. Het is wat puzzelen en meten, maar hij ziet mogelijkheden. Ondertussen zijn de vrijwilligers zelf een crowdfundingsactie begonnen voor de bouw van nieuwe kleedkamers. ‘Ze kunnen stenen kopen en dan komt je naam op het gebouw.’
De voorzitter is trots op zijn vrijwilligers. Want zij zijn ook actief als handhaver nu de jeugd weer mag trainen. Op de website stond een vacature voor een vrijwilliger die ‘standvastig en diplomatiek’ de jongeren tijdens de training anderhalve meter uit elkaar houdt. ‘Die vacature was meteen vervuld.’ Het coronaprotocol is cruciaal. ‘Je wil niet hebben dat wij straks de brandhaard zijn van een tweede uitbraak’, zegt Boender. ‘En je wil niet dat een boa straks de boel op slot gooit en je een dikke boete geeft.’
DWP redt het, maar de zakken zijn niet eindeloos diep. Het helpt ook zeker dat de gemeente de huur van de velden in deze crisismaanden kwijtscheldt. Dat ligt anders voor het Zeeuwse ZSC’62. De gemeente heeft de betaling van de huur uitgesteld. ‘Maar dat betekent in principe dat we uiteindelijk een schuld krijgen bij de gemeente’, zegt Klaassen. Uit de enquête van de BAV zegt bijna driekwart van de clubs dat de lokale overheden hen – nog – niet tegemoet zijn gekomen als het de huur van de sportcomplexen betreft.
Het kabinet heeft begin mei 110 miljoen euro beschikbaar gesteld om sportclubs tegemoet te komen. Het is, volgens BAV-voorzitter Van Olffen, maar de vraag of de kleinste clubs het daarmee gaan overleven. ‘Het is nog onduidelijk hoe het geld wordt verdeeld.’ Hij vreest voor ‘een kaalslag’ onder de kleine clubs.
Bij de Twentse club Overdinkel hoopt het bestuur vooral op een normaal toernooiseizoen vanaf september. Een leeg veld is ‘een ontzettend verdrietig gezicht’, zegt Schoof. ‘We zijn ook veel meer dan alleen een voetbalvereniging. We zijn de ontmoetingsplaats van het dorp.’